Pogrzeb w Polsce – jaki pochówek dopuszcza prawo?

Polskie prawo a pochówek

Z ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych jasno wynika, że możliwość zakładania cmentarzy mają władze kościelne (tzw. cmentarze wyznaniowe) i gminy (tzw. cmentarze komunalne). Warto zauważyć także, że nie można zrobić tego w wybranym przez siebie miejscu, a wyłącznie na terenach, które są wyznaczone w planach zagospodarowania przestrzennego. Stąd nie ma możliwości pochowania bliskich na własnym cmentarzu (np. na działce czy w ogrodzie) i stworzenia tam rodzinnego miejsca pochówku. Sytuacja podobnie wygląda w przypadku urn z prochami – można je złożyć na wyznaczonym terenie na cmentarzu lub w kolumbariach (zbiorowy grobowiec ze specjalnymi niszami, w których umieszcza się urny). Kto może pochować zmarłego? Oczywiście pierwsza w kolejności jest najbliższa rodzina, czyli małżonek, dzieci, wnuki lub ewentualnie rodzice czy dziadkowie. Co więcej, polskie prawo dopuszcza również przekazanie zwłok na cele naukowe publicznej uczelni, jednak konieczne jest wcześniejsze stwierdzenie zgonu i jego przyczyny, a także adnotacja urzędu stanu cywilnego o tym, że śmierć została zarejestrowana.

Rodzaje pochówku

To, w jaki sposób może zostać pochowany zmarły, zależy od niego lub jego rodziny. Oczywiście pogrzeb musi zgadzać się z tym, co zawarte w ustawie. Stąd rodzajów pochówku jest kilka – ciało można złożyć w grobie ziemnym w trumnie, katakumbach lub w grobie murowanym. W Polsce najbardziej popularne jest chowanie w ziemi, a następnie stawianie nagrobka upamiętniającego zmarłego (dostępnego m.in. na stronie zakładu kamieniarskiego nagrobki-granitex.pl). Dopuszcza się też kremację zwłok, a następnie umieszczenie ich w specjalnej urnie, która może być przechowywana na cmentarzu lub w kolumbarium. Ustawa określa także, co w przypadku, gdy do zgonu doszło na otwartym morzu (a powrót na ląd będzie trwał dłużej niż 72 godziny) – ten specjalny przypadek pozwala na pochowanie ciała poprzez zatopienie w morzu. Osoby pragnące pochować bliskich na rodzinnym cmentarzu nie mają takiej możliwości (włącznie z zakazem założenia własnego cmentarza), gdyż nie dopuszcza tego prawo. Rozsypywanie prochów zmarłego czy trzymanie ich w domu w urnie również jest zakazane i podlega karze grzywny lub aresztu.

Cmentarz komunalny czy wyznaniowy?

W Polsce wyróżnić można dwa rodzaje cmentarzy – cywilne i wyznaniowe. Te pierwsze można dodatkowo podzielić na komunalne i wojenne (spoczywają tu polegli żołnierze), a z kolei wyznaniowe to głównie parafialne lub zakonne. Najwięcej w Polsce jest cmentarzy rzymskokatolickich, ewangelickich, komunalnych i prawosławnych (choć można znaleźć też sporo żydowskich). Cmentarz komunalny służy do pochówku osób, których wyznanie nie podlega pod żaden z istniejących cmentarzy oraz bezwyznaniowców. Oczywiście, jeżeli na terenie danej gminy występuje wyłącznie cmentarz wyznaniowy, to jego zarząd ma obowiązek umożliwić pogrzeb zmarłego pomimo innego wyznania lub jego braku.