Policzyć las

Okazuje się, że tak. W leśnictwie, czyli najogólniej, nauce związanej z funkcjonowaniem lasu, istnieje kilka parametrów, za pomocą których można określić, w jakiej formie są lasy w naszym kraju. Są to: lesistość, zasobność, wiek i skład gatunkowy. Co kryje się pod tymi terminami?  

Lesistość bez tajemnic
Lesistość to nic innego, jak wskaźnik, który określa w jakim stopniu określona powierzchnia jest pokryta lasem. Podawany jest w procentach, które obrazują stosunek powierzchni porośniętej lasami do całkowitej powierzchni danego obszaru. Obecnie lesistość Polski wynosi 29,6 proc., co oznacza, że lasy zajmują niemal 30% powierzchni kraju. Nie zawsze tak było. W 1946 roku wskaźnik ten wynosił zaledwie 20,8 proc. Dzięki staraniom leśników, powierzchnia lasów w Polsce wzrosła niemal o połowę! Takiego skokowego wzrostu lesistości nie ma na koncie żadne państwo Europy.

Najwyższą lesistością (49,3 proc.) charakteryzuje się województwo lubuskie, najniższą (21,4 proc.) – województwo łódzkie.

Lesistość na poziomie 29,6 proc. odpowiada powierzchni 9,2 mln ha. Tyle aktualnie wynosi areał lasów w Polsce. Od czasu zakończenia II wojny światowej w Polsce przybyło niemal 2,7 mln ha lasów. To więcej niż powierzchnia województwa warmińsko-mazurskiego! Dziś co trzeci kilometr kwadratowy naszego kraju porastają drzewa. A z roku na rok lasów mamy w Polsce coraz więcej.

Zasobne, jak polskie lasy
Polska jest jednym z najbardziej zasobnych w drewno krajów Unii Europejskiej. Taki stan zawdzięczamy położeniu w strefie klimatu umiarkowanego, ale też konsekwentnie prowadzonej polityce leśnej. Drewno, które pozyskuje się w ciągu roku to jedynie ok. 2 proc. tego, co rośnie w lasach, przez co stale zwiększamy zasobność polskich lasów (czyli ilości drewna na jednostce powierzchni lub prościej – liczbę i rozmiary drzew). Zasobność zwiększa się mimo prowadzonych w lasach prac gospodarczych i milionów metrów sześciennych drewna, które rokrocznie pod różną postacią trafia do polskich domów. Jest dziś trzykrotnie wyższa niż po zakończeniu wojny!

Ile lat mają drzewa? 
Polskie lasy są coraz bardziej dostojne i sędziwe. Najczęściej rosną w nich drzewa między 40 a 80 rokiem życia. Przeciętny wiek lasu wynosi 59 lat, ale leśnicy obserwują stale zwiększającą się liczbę drzew starszych niż 80 lat. Od końca II wojny światowej powierzchnia, którą zajmują wzrosła z 0,9 mln ha do ponad 2,3 mln ha obecnie. Drzewostany powyżej 100 lat zajmują w lasach zarządzanych przez LP 14,9 proc. powierzchni – dla porównania, w lasach prywatnych odsetek ten wynosi 4,9 proc.

Jakie drzewa rosną w polskich lasach?
Na terenach nizinnych i wyżynnych najczęściej rosną sosny (ok. 60 proc. powierzchni leśnej), w górach przeważa świerk (na zachodzie) oraz świerk z bukiem (na wschodzie). Sosna dominuje z prostego powodu – leśnictwu zostały najgorszej jakości gleby, które sosna toleruje. Na żyznych nasi przodkowie założyli pola uprawne. Takie lasy okazały się jednak mało odporne na czynniki klimatyczne. Łatwo padały również ofiarą ataku szkodników. Dlatego w polskich lasach stale zwiększa się obecność bardziej odpornych gatunków liściastych: dębów, klonów, buków i lip. Tuż po II wojnie światowej było ich 13 proc. Dziś drzewostany liściaste zajmują niemal 32 proc. powierzchni.